Beyine az kan gelmesi nedeniyle oluşan halsizlik ve şuur kaybını takiben fiziki pozisyonunu kaybetmek yani bayılmadır.
Kalbe bağlı nedenlerden dolayı olabileceği gibi kalp dışı nedenlerden da olabilir..
Kalbin pompa gücünü düşüren ritim bozukluğu(Aritmiler), kalp damarları beslenme bozukluğu(iskemi), kalp blokları, düşük tansiyon, kalbin kapak hastalıkları, Endokardit ,Perikardit gibi her türlü kalbe bağlı hastalıklardan olabilir..
Bir de kalp dışı nedenlerden oluşan senkop yani bayılma vardır ki bizim esas anlatmak istediğimiz konu budur.
Boyunu sıkıştıran gömlek bir kravat kullanmak, traş olurken bastırmak veya masaj yapmak boynumuzdaki karotis denilen damar üzerindeki reseptörleri etkileyerek tansiyon düşmesine ve kalp yavaşlamasına neden olabilir ve Senkop gelişebilir.
Aşırı sıcak ve nemli bir ortamda çok yemek yemek, uzun süre ayakta kalarak çok yorulma,sırtüstü yatarken veya otururken aniden kalkmak,yaşlılarda ani ve sert boyun hareketleri, korku, ağrı gibi nedenler “Vazovagal refleksi”başlayabilir Bu refleks de otonom sinir sisteminin sempatik aktivasyonu devredışı bırakılır. tansiyonu düşer kalbin hızı yavaşlar.Kişide önce halsizlik uyku hali esneme ve takiben bayılma olayına sebep olabilir.
Normalde Tansiyonumuz düştüğü veya kanımız azaldığı zaman bunu Kompanse etmek için ayak,bacak ve vücudumuzdaki diğer bölgelerdeki kanın kalp ve beyin gibi önemli organlarımıza gönderilmesi gerekir.Bu nedenle damarların çevresinde bulunan sempatik sinirler kasılırlar ve içlerindeki mevcut kanı önemli organlara yönlendirirler. Bu işlem otonom sinir sisteminin sempatik kısmının harekete geçmesiyle salise ve saniyelerle ölçülen çok kısa bir sürede oluşur . eğer bu kısa sürede bu sistem çalışamazsa veya Vazovagal refleks bunu bozarsa beyine yeterli kan gidemez ve senkop gelişir.
Şeker hastalarında görülen periferik nöropati, bazı nörojenik hastalıklarda, otonom sinir sistemi bozukluğunda da senkop gelişebilir..
Peki bu bilgileri sizlere niçin aktardım, yani sizlerin ne yararı olacak.. kısaca değinelim
-Boynunuzu sıkıcı kravat, takı ve gömlek gibi takı ve giysilerden uzak durun.
-nemli ve sıcak havalarda dikkatli olun, suyunuzu bol için, aşırı sıcaktan korunun
-fenalık hissi geldiği zaman kabadayılığı bırakıp sırtüstü yatın ayaklarınızı yukarı kaldırın.. bayıldıktan sonra başkasına muhtaç olmaktan iyidir..
-yanınızda bayılan veya senkop geçiren kişileri ayağa kaldırmaya çalışmayın, oturtmayın,kafasını dik tutmaya çalışmayın, tokatlamayın aksi taktirde onu öldürebilirsiniz.. yapacağınız en doğru hareket onu sırtüstü yatırıp dilinin boğazına kaçmayacağı şekilde yana çevirmek ve bacaklarını yukarı kaldırmaktır. Bu önleminizle 1- 2 dakika sonra kendine gelecektir.Yüzüne alkol veya kolonya sürmek veya su vermek bunlar çok gerekli olmayan şeylerdir.. eğer sıvı kaybı ve buna bağlı tansiyon düşüklüğü varsa tabii ki öncelikle su içilecek..veya tansiyon yükseltici serumu takılacak.,
-Bayılma yani senkop geçiren kişinin daha önce bilinen hastalığı varsa sorun yok, eğer bilinen bir hastalığı yoksa ve tekraren oluyorsa hekim tarafından araştırılması gerekir..
Okumadan sıkılmayan kişiler aşağıda vereceğim iki örneği okuyabilirler
1-Tahminen 15 yıl kadar önce bir televizyon kanalında bir sendika başkanının konuşmasını izliyordum.. Bir an gevelemeye başladı ve “ben şimdi gidiyorum”gibi sözler söyledi ve olduğu yere yığıldı.. sağdan soldan kürsüye koşanlar adamın her iki koltuk altına girerek onu silkeleyip ayakta tutmaya çalıştılar..Maalesef hastayı sırtüstü yatırıp bacaklarını yukarı kaldırmadıkları için
Beyine kan gitmedi ve senkop geçirmiş olan bu kişi hayatını kaybetti,
2-1997’de İngiltere Londra’da St Mark’s Hastanesinde kursiyerken Bir pazar günü Londra’dan oxforda gitme kararı aldık..o zamanki İstanbul Büyükşehir belediyesi sağlık işleri müdürü veya daire başkanı olan Dr Mehmet bey denilen bir arkadaş da Londra’da idi Ve bizim de gelmek istemişti.. 90 kilometrelik yolu otobüsle almaya karar verdik.. Ben ve Doç Dr Mehmet Yıldırım arka koltukta oturuyorduk bizim önümüzde bir İngilizle birlikte eğer doktor Mehmet arkadaşımız yolculuk etmekteydi.. Yolu yarıladığımız sırada Öndeki Mehmed’in başı İngiliz’in omuzuna düşmüştü.. hemen seslendik cevap alamadık, yüzü sapsarı olmuş ve şuuru gitmişti.. hemen kendisini koridora uzatıp bacaklarını yukarı kaldırdım.. solunumu da durduğu için suni solunum yapmak zorunda kaldım..2- 3 dakikada kendine geldi.. kalkmak istedi Kaldırmadım.. 5 dakika daha öyle bekledik..arkadaşımızın herhangi bir hastalığı yoktu.. sanırım acı bir haber almıştı, sadece onun üzüntüsünü yaşıyordu.. eğer bizler olmasaydık o arkadaşımızın maalesef kaybedecektik